Please activate JavaScript!
Please install Adobe Flash Player, click here for download

TSWA-2015-10-Versie 1.4

21 HetWaterschapNummer10Oktober2015 WATERKWALITEIT geeft in de factoren die bepalend zijn voor het huidige functioneren van het watersysteem en voor de ecologische potentie ervan. Deze diagnose is essentieel om goede doe- len te kunnen stellen en daar haalba- re en betaalbare maatregelen aan te koppelen. Zo brengen we KRW-doe- len en maatregelen dichter bij elkaar. Dat betekent dat we de water- kwaliteit verbeteren én beter scoren voor de KRW.” Ecologische sleutelfactoren Van der Wal: “Binnen de methodiek die we nu ontwikkelen, wordt de ecologische watersysteemanalyse gefaciliteerd met negen sleutelfacto- ren: acht ecologische sleutelfactoren (ESF) en één niet ecologische, de ‘context’. De factoren hoeven niet per se in een vaste volgorde bekeken te worden, maar er zit wel een logica in de opbouw. De eerste drie sleutelfactoren zijn voorwaarden voor een gevarieerde onderwaterplantenvegetatie. Als er bijvoorbeeld te veel voedingsstoffen in het water of in de bodem zitten, als gevolg van bemesting in de land- bouw, of als er te weinig lichtinval is, zijn de omstandigheden niet gun- stig. De kans is groot dat kroos of algen gaan woekeren, waardoor ze waterplanten verstikken. De volgende drie sleutelfactoren richten zich meer op de voorwaar- den voor oeverplanten, vissen en kleine waterdieren. Hier is aandacht voor omstandigheden zoals de vorm van het onderwatertalud, de water- beweging door bijvoorbeeld wind en golfslag en verspreidingsmogelijk- heden voor flora en fauna. Een ongunstige manier van baggeren of maaien kan de ecologische ontwik- keling belemmeren. Daarom is daar ook aandacht voor. De laatste twee ecologische sleu- telfactoren zien toe op mogelijke schadelijke invloeden van biologisch afbreekbare en toxische stoffen.” De 9 sleutelfactoren ESF 1 Productiviteit van het water ESF 2 Lichtklimaat ESF 3 Productiviteit bodem ESF 4 Habitatgeschiktheid ESF 5 Verspreiding ESF 6 Verwijdering ESF 7 Organische belasting ESF 8 Toxiciteit SF 9 Context Stoplichtsysteem: groen of rood “De set van sleutelfactoren fungeert als een kapstok voor kennis”, legt van der Wal uit. “Via elke sleutelfac- tor wordt specifieke kennis beschik- baar gemaakt in de vorm van ecolo- gische kennis, rekenregels en modellen. Het systeem met sleu- telfactoren wordt steeds geactuali- seerd en is praktisch toepasbaar. De set van sleutelfactoren bevordert de samenwerking, zowel binnen de organisatie, als tussen organisaties. Elke ecologische sleutelfactor is te zien als een stoplicht. Staan ze alle- maal op groen, dan is voldaan aan de voorwaarden voor een gezond watersysteem. Staan er factoren op rood, dan is duidelijk waar de zwakke plekken zitten. Maatregelen, zoals vermindering van overbemesting in de landbouw, het plaatsen van vis- trappen, of het aanpassen van maaibeleid, moeten aansluiten bij die zwakke plekken. Maar welke maat- regelen je uiteindelijk kiest”, benadrukt Van der Wal: “hangt af van sleutelfactor 9: de context.” Factor 9: Context Van der Wal: “De meeste watersystemen in Nederland hebben verschillende functies. Bijvoorbeeld voor de landbouw, voor de aan- en afvoer van water of voor de recreatie. We hebben maar weinig watersystemen die alleen een functie hebben voor de biologie, dus als ‘puur natuur’. Natuurlijk bereik je in een Rotterdams scheepvaartkanaal nooit dezelfde waterkwaliteit als in een Drents beekje. De uitdaging voor waterbeheer- ders is dan ook steeds om afwegingen te maken: wel- ke ecologische doelen zijn haalbaar in dít watersy- steem? Met welke maatregelen kunnen deze doelen effectief bereikt worden? Soms kunnen doelen gecombineerd worden, maar vaak ook niet. Na belan- genafweging kan er dan voor gekozen worden om ecologische doelen te stellen die minder ambitieus zijn, maar wel haalbaar. Om een voorbeeld te geven: in gebieden met intensieve landbouw moeten we misschien geen variabel peil plannen, maar aange- past maaibeheer zou wel kunnen zorgen voor een ver- betering.” Nooit te vroeg of te laat om te beginnen De set van sleutelfactoren die STOWA nu ontwikkeld heeft voor het uitvoeren van de ecologische watersy- steemanalyse is toepasbaar op langzaam stromende en stilstaande en wateren. De set van sleutelfactoren voor stromende wateren is nog niet volledig en wordt later gepresenteerd. Van der Wal heeft er vertrouwen in dat de sleutelfactoren waardevolle handvatten bie- den. “Toepassing van de sleutelfactorensystematiek is waardevol bij het formuleren van passende(re) doelen en maatregelen ter verbetering van de ecologie. Bovendien, dankzij integrale afwegingen, waarvoor sleutelfactor 9 het handvat is, worden misinvesterin- gen voorkomen doordat de sleutelfactoren automa- tisch wijzen in de richting van effectieve maatrege- len. Al met al leidt toepassing van de systematiek tot een betere waterkwaliteit terwijl we zeker hoger dan 40% kunnen gaan scoren op onze KRW-doelstellin- gen. Het is natuurlijk wel belangrijk dat het effect van maatregelen goed wordt gemonitord, zodat eventueel bijgestuurd kan worden.” STOWAontsluitdebeschikbarekennisviahaarwebsite www.stowa.nl. DorienterVeldisfreelancejournalist. Natuurvriendelijke oevers dragen bij aan een gevarieerde flora en fauna.

Pages Overview