444440 gzikp nkjhw gzikp nkjhw gzikp nkjhw , f;vbh, ngq?b 2 , f;vbh, ngq?b 2 , f;vbh, ngq?b 202424242424 gzikp nkjhwz, f;vbh, ngq?b 2 gzikp nkjhw , f;vbh, ngq?b 2 f;odko eg{o f;zxl p"fxesk dk wjk-;szg f;odko eg{o f;zxl p"fxesk dk wjk-;szg f;odko eg{o f;zxl p"fxesk dk wjk-;szg f;odko eg{o f;zxl p"fxesk dk wjk-;szg f;odko eg{o f;zxl p"fxesk dk wjk-;szg pqjw irdhs f;zx f;zx f;zx f;zx f;zx pqjw irdh pqjw irdh pqjw irdh pqjw irdh nfuzs/ jh r[o{ bkbe d/t ih d/ gze tzb fyzu/ ub/ nk oj/, t[bqk bkbe- gzehnk dh gskd eo e/ s/ t[bqk d/ jw- njzr j' e/ bt/a ;z;ko dh t[;koh ftzu nkgdk fjz;k gkt[dk r[o{ ih d/ t[gd/ sk b{z ;jh s"o s/ ;wmdk j?. 'g[zdhe' (1952) b/ye d/ 10 ;k;feqfse fbpzxk dk ;zrqfj j?. fj; ftzu ;zefbs e[m b/y fit/a 'fjzg' r?avk', 'j/no' rfbc', 'w[fjzi'-dko'', xwgd ns/ ';sbkwha bt/a ns{s/ ftfsnk pko/ jb. fj; g[;se ftub/ pj[s/ b/y nkgd/ ikdekok-fwzsok dh ifrnk;k b{z sks eob bjh fby/ rj/ jb. fjzg'-rzv/ pko/ t[j fbydk j? fe fj; dk fseko y[seh t[s/ sk ;[ykbk j? go gkdh ftzu pv/ yso/ tkbk j?. fjj fjze tzvh p/vh b{z nk;kbh bkb t[bnk ;edk j?. fj; dh fgzm t[zs/ ocb dh r'bh wko bjha eodh. fsekoh b'e n?b fdwkr ftzu wkod/ jb, fi; bkb fjj wo ikdk j? (g[zdqhe, gzbk 33) 'xzwgd rqze pko/ t[j fbydk j? fe fjj p[zx xow dh fjze r"otwjh g[;se j?, i' gkbh gksk ftzu fbyh rjh j? go fjj fb;fus bjha j' ;fenk fe fjj fejv/ b'ek ns/ fejv/ d/s dh p'bh ;h (t[jh, gzbk 148). 'j/no rfbc' gqkuhb fw;o dh gksk b{z nzfes eob tkbk w{os fbgh dk bkw j?. zdk j?. ;z;feqs rq ';kuh-;kyh ;h eg{o f;zx dh ;g s'a tzx gqf;zx ;`?ihtbhw{be oubk j?. fj; g'eh ftzu b/ye b/ nkjhh ;hh n?;h dhnk ;/tktk s'a ;;g?av ns/ nowhb/n eob dh fxb'dh ;kfzs b{z p/bekp ehsk j?. b/ye nb[;ko t:keod ns/ p'bh dk nkxko e[m gokg"fse (meta physical) ebgbktk (postulate) ns/ tzy-tzy ;k;feqse ;z;ekok b{z f;oid tkbhnk wb[zyh o[uhnk jb, fizbk b{z ;theko ehs/ fpbqk n;ha gksk s/ t:keob b{z bjha ;wm ;ed/. fjj g{ot-egbbktk nfxnkswesk bkb ;zpzfxs j[zdhnk jb. fjbqk ftu'a jh gksk dh tke- pdso ns/ t:keod dk ibw j[ ze 'tkegdh: ' ftu nzfes j? fe t:keod, w'es-gqkgsh dh gt[vh dk gfjbk vzvk j?. fbotkd-gqkgsh d/ ifrnk;{nk bjh fjj oki-gp d/ ;wkb j? (;kuh ;kyh, 1972, gzbk 2). fj; g[;se ftzu nkgdh poyk;srh dh xnbk b{z fjze ojz;-t[dxknb d/ wkfxnw d[nkok fpnkb eodk j'fjnk t[j fbydk j? fe ;zb 1947 ftu gzfvs bfjo{ ns/ ;odko gn/b dh nkfrnk bkb fje gzso gzikp d/ rtobo ;qh uzd{ bkb fsqt/dh b{z fbfynk frnk j? fe gkfe;skb ftu'a t[iv e/ nkj/ f;zyk b{z yk; eo e/ ns/ ;ko/ gzikp d/ f;zyk b{z nkw eo e/ iokfjw g/sk b'ek dh ;{uh ftzu ozfynk ikt/. fjbqk t[go fisbh j' ;e/, ;ysh ehsh ikt/ sk fe fjbqk b{z j's nk ikt/ fe okik e"d j? ns/ fonkfjnk (goik) e"d j?< t[; ;w/a f;odko eg{o f;zx, ekrv/ ftu fvgnh efwsbo bzrk j'fjnk ;h. t[; b/ fj; gzso d/ fto'x ftzu fjze sevk o';-gzso rtobo fsqt/ dh b{z fby fdzsk, fi; b{z nkxko pdk e/ b/ye b{z j[ew nd{bh eob tkbk fjze r[;sky nfxekoh rodkfbnk frnk ns/ nkyo e[m ;w/a fgzs'a t[; b{z poyk;s eo fdzsk frnk. nfij/ nb[fus ftjko d/ ekob b/ye gkos dh fjzd{ ;oeko dk fto'xh pd frnk ns/ pkeh ofjzdh ;koh t[wo f;zyk bjh pdd/ nfxekok dh wzr eodk fojk. t[j b'e ;gk ns/ ftxkb ;gk dk w?apo th fojk ns/ fj; d"okb th f;zyk bjh f;odko eg{o f;zx (03-02-1909 s'a 13-08-1986) gqfeosh tzb'a gzikp b{z gqkgs j'fjnk fjze bk:kp s'jck ;h. t[; d/ ftneshst ns/ eofsqst (authorship) d/ nb/e nk:kw ;b, fi; ekob t[; b{z fje pj[nk:kwh ns/ pj[ft;skoh wjkwkbt fejk ik ;edk j?. t[;dk ibw gzswh gzikp d/ fjze fgzv uze bzpo 531 fzbqk bkfjbg[o ftu ;odko dhdko f;zx ns/ wksk jobkw e"o d/ rqfj fty/ j'fjnk. gzikp :{bhtof;nh bkj"o d/ ekbi ftu'a n?wh j/h fcbk;ch c;n ebk; c;n ofj e/ gk; ehsh. fjzrb?av dh @e?apfoi :{bhtof;nh@ ftu'a bhsh sk;so ftu g';n ro?i{j/n fvroh jk;b ehsh. fco t[; tes gkos dh ;g s'a tekoh gqhfynk nkjhh ;hh n?;h ftu p?mk ns/ 1934 s'a 1949 se gkos d/ tzy-tzy fzfbnk ftu fvgnh efwsbo ns/ j'o t[zu nj[fdnk t[go skfjbks fojk. cb;c/ ns/ bhsh gfogze j'd ekob t[; b{z t[fuzs- nb[fus, s[g-ns[g ns/ ;jh-rbs dh pvh shyd ;'mh j' rjh ;h. t[j nkgd/ nkg b{z gzikp d/ fjfsjk;b r"ot ns/ gzikphns dk gqshfbx ;wm e/ fbofdnk dh u'd eob bzrk ;h. ;t?u'd t[go vzn e/ gfjok d/d dh ;{os ftzu zwkb/ b{z fjj sy; u[gdk ;h fet[afe ftt;ek, :ek;feshtkdh nfxekohnk ns/ nc;ok b{z g;zd eodh ;h. f;zn/ ti'a ftt;ek bkb t[;dh mb rjh ft;zrsh d/y'! fe t[xo gkos nkzkd j'fjnk ns/ fjxo ;kv/ fj; fbnkfjg;zd ns/ y[ddko f;odko b{z b'eoh s'a ;;g?av ehsk ns/ fco poyk;s eo fdzsk. fjj tkfenk gftzy-pkdh eo fdzdk j? fe nkzkd gkos ftu fej' fij/ nfxekohnk ns/ eowukohnk b{z podk;s ehsk ikt/ rk ns/ fej' fijhnk dk w"e{ mzgd dh bkgke ;kfisk j'drhnk nzi n;ha ;ko/ nfijk d[yd wzzo d/y jh oj/ jk. uvqdh itkbh d/ ;w/a s'a jh bkj"o d/ ekbik ftzu gvqfdnk j'fjnk t[; b{z ;wki, e'w ns/ xow gqsh nkgdh fizw/tkoh dk nfj;k; j' frnk ;h. t[; b/ nkgdk fjj gq'i?en pdk fbnk ;h fe gzikp dh fi; gftzso xosh t[go t[j g?dk j'fjnk j?, t[;dk fod u[zedk eo/. t[; b/ gkos d/ i[rokchj/, b;b- ftfrnkb ns/ ;fgnkuko dk fben nfxn?b eoe/ fjj f;znk ezfynk fe f;zy e"w b/ gzikp d/ r"ot b{z g[bo- gqfssfms ehsk ns/ fjze s'jc/ d/ o{g ftzu fjzd[;skb b{z g/n ehsk. nkgd/ fjze b/y ftzu t[j f;zx eodk j? fe gkt/a g{r'fbe s"o 's/ gzikp fjzd[;skb dk fjz;k j? go b;bh b[es/ s'a fjj ;dk jh wzx-j/shnk d/ tx/o/ b/v/ fojk j?. fj; bjh gzikp dk ;kok fgzsbk s/ ni'ek fjfsjk; fjbqk d/ fto'xh gqgktk dk gqfseow fojk j? ns/ fjj f;zyk dh d{o-fdqsnsk dk ;dek jh j? fe t[bqk b/ 1748 jhh ftzu (r[ows/ okjha) ft;kyh d/ s[g nt;o s/ fjze wjkb gqfsfrnk eoe/ gzikp b{z ;fgnkukoe s/ oki;h fdqsnhe'd s'a, fjzd[;skb dk nyzv s/ nfbzyv nzr pdk fdzsk j? (f;zyk dk fjzd[;skb b{z s'jck, pj[- ft;eko, gzbk 26). ;g s'a gfjbk ;fsr[o{ bkbe d/t ih b/ jh fjze bt/a s/ eqkshekoh xow dh t[zsgsh bjh gzikp dh u"d ehsh. t[bqk b/ gkg fbnk ;h fe :ek- ;feshtkd, nkb; ns/ ekfjosk torhnk fjzd[;skbh-wb';feshnk b{z gzr eob bjh gzikp d/ nbp/b/- ndyhb/ b'e jh ;esw f;zx j'dr/. fjjh ekob j? fe r[o{ bkbe ;kfjp s'a b? e/ r[o{ r'fpzd f;zx se ;ko/ f;zy r[o{ ;fjpkb gkt/a nkgdhnk f;zfynktk fjzd[;skb ftzu tzvd/ oj/ gozs{ r[o{ f;zyh d/ ;ko/ e/ado (eoskog[o, yv{o ;kfjp, r'fjzdtkb, nzfwqs;o, ehosg[o ;kfjp ns/ nbzdg[o ;kfjp nkfd) t[bqk b/ gzikp ftzu jh ekfjw ehs/. j'o sk j'o r[o{ bkbe ;kfjp d/ bkb jh r[o{ f;zyh gzswh gzikp s'a fjios eodh j'jh g{oph gzikp tzb jh tzxdh nkjh fit/a r[o{ ;kfjpkb b{z fjj ;fji-p'x j't/ fe nkyo b{z r[of;zyh dk e/adoh-;pb g{oph gzikp jh pd/rk. fje/ jh r[o{ f;zyh tx/-c[b/ rh! r[o{ ;kfjpkb d/ fj;/ nkj/ b{z ;bw[zy ozy e/ jh f;odko ;kfjp b/ 'ig[ih', ';[ywbh ;kfjp torhnk gqw[zy pkdhnk ns/ 'nbzdg[o ;kfjp dh ft;kyh tor/ wjk- fposksk t[go tzv/ b/y fby/. f;odko eg{o f;zx b{z r[opkdh gvqb ns/ ;wmd dh pvh v{zxh ns/ ;jh ;wm j?. t[j ikddk j? fe r[opkdh b{z cb;c/ ns/ gksk-sk;so t[go nfxeko s'a fpbk 'vhe/v bjha ehsk ik ;edk. nkgd/ fje b/y ftzu cb;c/ ns/ gksk-sk;so d/ wjzst b{z ;gzsn eodk j'fjnk b/ye fbydk j?, @spd- sesh dk fjj ftuko fe spd, fi; t;s{ dh gqfsfbxsk eodk j?, t[; dk t;s{ bkb ;zpzx j?. e/tb fjzv'nkohnk dk w"fbe j't/, nfijk bjha j?. fjj ftuko ;kohnk ;zfgnsktk ftu fwb ikdk j?. go fj; dh ;q/sm ftnkfynk whwk;k-dosb b/ ehsh ns/ dkntk ehsk fe jo spd d/th (wbsk) spd dk jh fjze o{g j?. go fj; f;xks b{z r[o{ r'fpzd f;zx b/ ;theko bjha ehsk. fj;/ gqeko i' b'e f;zy bfjo d/ ibw ns/ fj; ftub/ szsk dk nkxko t?sbt wfs dh wx:[rh grsh bfjo ftu t/yd/ jb, t[j th f;zy xow dh ;jh gqfeosh s'a g{ob ndikd jb. f;zy xow ekw[e wb'ozib ik ftguko dh nkfrnk bjha fdzdk. r[o{ bkbe ;kfjp nb[;ko ekw ns/ eq'x ;oho b{z fjt/a rkb fdzd/ jb fit/a ;'jkd/ ftzu ;'bk yb ikdk j?l ekw eq'x ekfjnk et[ rkb?½ fit[ ezub ;'jkrk ykb/þ t[bqk dk nfijk jh fjze j'o eeb j? fe d{i/ dh n"os ns/ d"bs tzb nzy w?bh bk eo'. ekw, eq'x, b'g, w'j ns/ jzeko pko/ nb/e wbkjhnk doz jb. 'e/tb ftstk; d[nkok jh w[esh fwb ;edh j?, @f;zy xow dk ed/ bknok bjha fojk@ (r[o{ r'fpzd f;zx dh t?;kyh gkcksko gqsb gzb/ 30- 24)1 f;zy fjfsjk; d/ gkozgfoe ;'fwnk b{z gvqb d/ d"okb b/yb dzs-eektk b{z w{b'a ozd eob d/ jze ftu bjha j?, fit/ a fe e[m bt/a f;zy fjfsjk;eko eod/ jb. gkozgfoe fjfsjk;eko 1699 jhh dh ft;kyh dk fttod eod/ j'j/ fbyd/ jb fe id'a r[o{ ;kfjp fe;/ fje 'fgnko/' b{z u[d e/ nzdo szp{ ftu b? ikd/ ;b sk t[e/ ik e/ fje pzeo/ b{z mnekn fdzd/ ;b ns/ fco bj{ bkb fgzih sbtko b? e/ fje j'o 'fgnko/' dh wzr eod/ ;b. fj; soqk t[bqk b/ gzi fgnkfonk dh u'd ehsh ;hl d:k f;zx, xow f;zx, w'jew f;zx, ;kfjp f;zx ns/ fjzws f;zx. go bt/a fjfsjk;eko fj; ftnfynk bkb ;fjws bjha jb. t[bqk nb[;ko pzeo/ mnekt[d dh e'jh xnbk bjha j'jh. go fj; dzs-eek d/ fjze bt/a gk;ko b{z y'bqdk j'fjnk t[j fbydk j? fe pzeo/, r[o{ ;kfjp b/ bjha ;b mnekj/. pbfe r[o{ ;kfjp tzy- tzy fgnkfonk b{z jh fjj nkd/s fdzd/ ;b fe t[j fjze-fjze pzeok mnekt[d. fj; eow bkb t[bqk dh sy;hns ftzu phosk dk fjze btk nk:kw i[v ikdk ;h. f;zyk b{z e/;k dh p/ndph s'a o'edk th fjj' fijk fjze wb'ftfrnkbe nkd/s jh ;h. dkvqh-e/;, ftnesh dh sy;hns ftzu ;"ado: dh btha gfogksk b{z i'vd/ jb. f;zyk dh grvh th t[bqk b{z fjze bt/ebh sbkys gqdkb eodh j?. grvh dk fotki gkt/a f;zyk b/ wzx-j/shnkjh e"wk (ncrkbk, s[oek) s'a jh fbnk j't/ go fj; b{z i' ;fseko ns/ r"ot f;zyk b/ fdzsk, t[j j'o fe;/ e"w b{z bjha fdzsk. fje'a se fe f;zyk dh grvh b{z jze bkt[dk ik fj; bkb s/v-skv eobk fje pzio r[bkj pd frnk j?. f;odko ;kfjp dh b/ydh dk fje j'o ftsk nkw-tkechns bkb ;zpzfxs ;zebgk ik ftneshnk dh ikdekoh bkb i[fvnk j'fjnk j?. t[; dh gqew g[;se ';gs f;zr' ftzu ;zs nfij/ ftneshnk pko/ ikdekoh fdzsh rjh j?, fizbqk b/ xow, ftfrnkb, cb;c/ ik ;fgnkuko d/ y/so ftzu nb{mk :'rdkb gkfjnk ;h. 'pj[ ft;sko' (1952) ftzu r[opkdh ns/ r[of;zyh pko/ fts/s b/y ;zefbs jb. fje b/y gkosh fcbk;ch (dosb d/ s/ ;e{bk) bkb ;zpzfxs j? ns/ fjze b/y ftzu uhb dh ;fgnsk ns/ ;fgnkuko dk todb ehsk j?. b/ye nb[;ko uhbh ;fgnsk gkosh ;fgnsk b{z szv e/ j'o ;fgnsktk bkb'a tx/o/ g[okdh j?. uhb bkb ;kv/ ;zpzx brgr ykjh jzko toq/ g[okd/ jb. fj; bjh uhb d/s d/ tk;hnk ns/ t[bqk d/ ;fgnkuko b{z ;wmdk ;kv/ bjh wb'ozie ns/ bkgdkfje j? (pj[ ft;sko, gzbk 79). b/ye nb[;ko uhb dh ;fgnsk ftzu i' whb-gzeo jb, t[j fj; eoe/ gqszy fd; nkt[ad/ jb fet[afe t[j gqkuhb uhbh wjk-okfink d/ fbytkj/ j'j/ fjfsjk;k ftu gbh gqeko nzfes jb. nzi s'a e'jh fszb jzko tfoqnk se dk w[;b;b (fbozso) fjfsjk; fjt[a nzfes j'fjnk fwb ikdk j?. uhb dh stkohy ftu gfjbk jb dh eky ezyh rjh, fco gjhj/ dh ns/ fj; s'a fgs'a ezsd tkb/ uoy/ dh. uoy/ t[go ezfsnk 'o/sw' uhb dh nkofeesk b{z wzp{s eob ftzu pj[s ekoro f;zx j'fjnk. 'pj[-ft;sko' dh g{fwek ftu fgqz;hgb s/ik f;zx fbydk j? fe f;odko eg{o f;zx dh y'i dk dkfjok nw[ze j?. fj; dh bg/n ftzu fjfsjk;, xow, nop, ebk, do sb ns/ ftfrnkb fij/ r[o{ fts/ nk ikd/ jb. nkgd/ b/yk okjha bk e/tb t[j gkme dhnk wkbf;e ns/ ;kfjfse o[uhnk b{z n[zpdk j? pbfe t[; d/ e"wh izp/ b{z t[gkodk ns/ nkgd/ d/s bjh soxk ns/ wkb g?dk eodk j?. fjze s'n/ fij/ b/y 'r[o{ bkbe d/t ih dk t[gd/s' ftu t[j fbydk j?, @r[o{ ;kfjp dh f;zyh, feoshnk ns/ tzv sed tkfbnk dh f;zyh j?. tzv/ xbkyk ns/ g{zihdkok bjh f;zyh dk efmb s/ d[orw okj ;[y?b bjha. r[o{ ih dh fcbk;ch dk fje j'o f;zxks fjj j? fe fit/a fjb;kb y[drozh s/ jt[w?a dh fizbqd ftu'a fbeb e/ fjze ;[rfms ;wki ftzu go[zsk j?, t[;/ soqk gq/w s/ ;/tk d/ ;kxb d[nkok ;kmhtkbsk, ftst- ;wki dh nh;h t[zs/ g[zi/ sk i' ftst ns/ ;w[zuh fjb;kbhns dk efbnkd j't/ (t[jh, gzbk 43). fijv/ b'e r[o{ d/ j[ew nzdo, r[o{ dh o"sbh dh uek-u[zd bkb :[rk dh bhad ftzu'a t[zm/ jb s/ fjze tzyo/ fyzs/ dh wzr t[mkt[adk fojk. ;zb 1973 ftzu ;qh nekb sys ;kfjp tzb'a t[; b{z 'b?sbb gq'c?;o nkc f;zfyzw' dh t[gkxh bkb nbzfeqs ehsk frnk. 'gokso-gqsb' t[; dh fjze j'o t[b/ y:'r g[;se j?. fj; g[;se dk t[g- f;ob/y 'ykb;k gze dh t[zsgsh (1958) j?. fj; d/ bkw s'a gsk uzb ikdk j? fe fj; ftzu fje ftnesh ;qh (;odkoh bkb) gokso d[nkok g[zs/ rj/ gqsbk d/ ;nhe t[zso doi jb. nzro/zh gksk ftzu'a fj; g[;se dk gzikph nb[tkd vkh jogkb f;zx gzb{ (2021) tzb'a ehsk frnk j?. fj; g[;se d/ e[zb 13 nfxnkfj jb. 1h r[o{ r'fpzd f;zx dh t?;kyh, 2h f;zy dh f;zx tzb'a skig'sh, 3h e/;rvq, 4h szpke{ dh wbkjh, 5h gzi eoko, 6h r[o{ r'fpzd f;zx dk d?th o{g, 7h f;zy ns/ f;zx, 8h xow ns/ oki, 9h f;zy oki, 10h r[o{ rqze ;kfjp, 11h e[nkoh tzs-ftqxh, 12h fjzd{ iks gqdkbh ns/ r[owfs, 13h nodk;. 'f;zy dh f;zx ti'a skig'sh ftzu b/ye fbydk j? fe id'a fe;/ f;zy b/ f;zx ;idk j't/ sk t[; b{z nzfwqs sekfjnk ikdk j?. fj; o;w dk ftxh-ftxkb t[jh j? i' r[o{ r'fpzd f;zx b/ 30 wkou 1699 jhh b{z gfjbh tko 'gzi fgnkfonk' b{z nzfwqs sed t/b/ fbgkfjnk ;h. nfwqsxkoh fbsb/w dhnk gzi pkdhnk (ig[, bkw, ;[xk ;tzjhj/, ofjok; ns/ ;'fjb/) dk fbzsb/w fbgkj/. uko pzio e[ofjsk (e/;k dh p/ndph, e[zmk ykdk, go- bkoh-go-g[os dk ;zr ns/ swke{ dh tos'a) s'a d{o oj/. sbykj bkb ;zpzfxs g[zbk bk eo/ ns/ fjze nekbg[oy, d; r[o{nk ns/ r[o{ rqze ;kfjp s'a fpbk fe;/ j'o b{z bk wzb/ (gzb/ 70-71). gkt/a f;odko eg{o f;zx 13 nr;s 1986 b{z nekb ubkdk eo rj/ ;b gozs{ t[bqk d/ b/y ns/ g[;sek fbozso gqekfss j[zdhnk ojhnk jb. ;g s'a gfjbk r[o{ bkbe d/t :{bhtof;nh b/ vkh fgnko f;zx ns/ vkh wdbihs e"o dh d/y-o/y j/m t[; dhnk e[m g[;sek @guru nanak life and thought', sikhism for the modern man 'guru arjunl life and his sukhmani, 1991-92 ftzu gqekfss ehshnk. t[; t[gozs sq'wdh gqpzxe ew/nh nfwqs;o, bkj"o p[ze skg b[fxnkdk, gkjh uso f;zx ihtb ftu'a ns/ ;?anob :{bhtof;nh pfmzvk b/ th t[; dhnk g[;sek b{z gqekfss eob dk wkb jkf;b ehsk j?. t[xo ;h i?s/ r f;zx nbzs th b/ye pko/ ejh g[;sek dk ;zgkdb ns/ gqeksb eo u[zek j?. pbfe t[; d[nkok ehsk ezw ejh ;z;ektk bkb'a th gkok-rt[ok j?. w/ok ftstk; j? fe f;odko ;kfjp d/ o[z; ns/ ehos b/ ni/ j'o tzxdk j?. ni/ se t[bqk dk ;jh w[zb bjha fgnk.